Muay Thai to narodowy tajski sport walki o tysiącletniej tradycji, nieodłacznie związany z historią i kulturą tego kraju. Obecnie wiodacy sport narodowy, będący wizytówka Tajlandii na całym świecie.
Historia Muay Thai jest historią narodu Tajskiego - jakkolwiek obie bardzo ciężkie do odkrycia.
Gdy armia birmańska zaatakowała i zrównała z ziemią Ayuddhaya, zniknęły archiwa związane z historią Tajlandii. Z tymi archiwami zaginęła duża część wczesnej historii Muay Thai. Te małe ilości informacji, które znamy pochodzą z zapisków osób, które odwiedziły Tajlandię pochodzących z Birmy, Kambodży i wczesnej Europy, a także z kronik pochodzących z Królestwa Lanna - prowincja Chiangmai.
Wszystkie źródła zgadzają się, co do jednego: Muay Thai wywodzi się z umiejętności walki wykorzystywanych na polu bitwy i stało się bardziej śmiercionośne niż broń, którą owy sposób walki zastąpił.
Jeśli chodzi o pochodzenie Muay Thai źródła nie są zgodne, często wykluczają się nawzajem. Niemniej jednak przyjęto dwie główne teorie.
Jedna z nich mówi, że sztuka Muay Thai narodziła się, gdy naród Tajski migrował i toczył walki o ziemię. Inna teoria mówi, że naród Tajski był już na swojej ziemi, a Muay Thai narodziło się jako sposób obrony kraju i narodu przed ciągłymi groźbami inwazji.
Ta druga teoria, pomimo iż kontrowersyjna posiada wsparcie naukowe i dowody archeologiczne. Jakkolwiek pierwsza także jest możliwa, ponieważ potwierdzają ja przybyli tam pionierzy. Jedno jest pewne, Muay Thai było istotną częścią Tajskiej kultury od początku jej dziejów. W Tajlandii jest to sport królów.
W dawnych czasach, narodowe problemy były rozwiązywane w trakcie walk Muay Thai.
Największe zainteresowanie Muay Thai jako sportem jak i sposobem walki bitewnej zrodziło się za panowania Króla Naresuan w 1584 roku, w okresie znanym pod nazwą Okres Ayuddhaya. W czasie tego okresu każdy żołnierz był trenowany w zakresie Muay Thai i mógł go używać tak jak to robił sam król. Powoli Muay Thai rozprzestrzeniło się i pojawiły się Okres Ayuddhaya.
Zmiany w tej sztuce walki nastąpiły także za panowania Króla Prachao Sua zwanego - Król Tygrys. Kochał on Muay Thai tak bardzo, że często walczył incognito w wiejskich zawodach, pokonując lokalnych mistrzów. Za panowania Króla Tygrysa naród Tajski żył w pokoju. Król chcąc zapewnić zajęcie armii rozkazał im trenować Muay Thai. Zainteresowanie sportem było już znaczne, a wtedy jeszcze bardziej wzrosło.
Tajski boks został ulubionym sportem i sposobem spędzania wolnego czasu dla narodu, armii i króla. Historyczne źródła pokazują, że ludzie z różnych środowisk dołączyli do obozów treningowych. Bogaci, biedni, młodzi i starzy wszyscy chcieli wziąć udział w treningach. Każda wioska wystawiała do walki swoich mistrzów i organizowała zawody. Każda walka zamieniała się w zawody, podczas których obstawiano zarówno wygranego jak i udowadniano wyższości danej miejscowości. Tradycja obstawiania walk pozostała w sporcie do dziś, teraz wyniki walk są obstawiane bardzo dużymi kwotami.
Tajski boks był zawsze popularny, niemniej jednak jak w każdym sporcie były okresy, kiedy był bardziej modny. Za panowania Króla Rama V wiele walk Muay Thai odbywało się z rozkazu królewskiego. Bokserzy byli odznaczani rangami militarnymi przez króla. W dzisiejszych czasach tytuły takie jak Muen Muay Mee Chue z Chaiya lub Muen Muay Man Much z Lopburi są właściwie nieprzetłumaczalne. Mają one podobne znaczenie do Majora Boksu. W tamtych czasach były one bardzo ważnymi i szanowanymi tytułMuen.
Okres panowania króla Rama V był kolejnym złoty wiekiem dla Muay Thai. Założono dużo obozów bokserskich. Łowcy talentów - z rozkazu królewskiego - rekrutowali potencjalnych bokserów z całego kraju. Organizatorzy walk zaczęli organizować wielkie zawody, w których walczono o duże nagrody i honor. To ekscytowało ludzi tak bardzo jak dzisiejsze walki na stadionie bokserskim w Bangkoku.
W tamtych czasach nie walczono na ringu tak jak odbywa się to obecnie. Każde wolne miejsce o odpowiednich rozmiarach było dawniej wykorzystywane, np. dziedziniec, polana itp.
Dopiero za czasów panowania Króla Rama VI wprowadzono standardowe ringi otoczone linami, a także zaczęto mierzyć za pomocą zegara czas trwania walki. Wcześniej czas walki odmierzano za pomocą nakłutej łuski z kokosu unoszącej się na wodzie. Gdy łuska kokosu zatonęła, bęben sygnalizował koniec rundy.
Muay Thai zawsze było dla ludzi zarówno sportem jak i militarnym sposobem walki. We wszystkich złotych latach ludzie trenowali i praktykowali Muay Thai niezależnie od tego, czy był to król czy też zwykły człowiek. Sport ten był także częścią programu szkolnego, do 1920 kiedy to stwierdzono, że ilość urazów jest zbyt wysoka. Ludzie kontynuowali treningi w salach gimnastycznych i klubach tak jak odbywa się to w dzisiejszych czasach.
Przez wieki Muay Thai rozwijało się w armii. Żołnierze trenowali i praktykowali techniki odkąd tylko istniała armia w Tajlandii. Dla żołnierzy zawsze była to umiejętność walki obronnej, sztuka walki na polu bitwy. Gdy żołnierz Tajski walczy bez broni, użyje Muay Thai. W taki sam sposób walczy każdy Taj, niezależnie czy jest to mężczyzna czy kobieta. Obserwowanie, trenowanie, naśladowanie jest częścią dzieciństwa każdego dziecka w Tajlandii. Zawsze tak było.
Ludzie od zawsze uprawiali sport, a znaczącą rolę miało przeniesienie walk z pola bitwy na ring. Przyczynili się oni tak samo do utworzenia tego sportu jak i królowie. Jednym z pionierów kształtujących ten sport był Król Tygrysów, który nie tylko wpłynął na styl walki, ale także na wyposażenie walczącego.
W czasie panowania Króla Tygrysów zaczęto owijać ręce i przedramiona włosiem końskim. Miało to na celu dwie rzeczy - ochronę zawodnika i wyrządzenie większej szkody przeciwnikowi. Później włosie zostało zamienione na liny z konopi lub krochmalone paski bawełniane. Na specjalne walki oraz za obopólną zgodą zawodników potłuczone szkło mieszane z klejem było mocowane do owijaczy ochronnych.
Zmiany, jakie zaistniały w sporcie były zmianami dotyczącymi używanego wyposażenia, a nie radykalnymi zmianami sposobu walki. Na przykład tajscy zawodnicy zawsze nosili ochraniacze krocza. Kopnięcie lub uderzenie kolanem w krocze było dopuszczalne i zgodne z zasadami aż do 1930 roku. Początkowo ochraniacze były zrobione z kory drzewnej lub muszli przymocowanej za pomocą kawałka materiału zawiązanego pomiędzy nogami i dookoła tali.
W późniejszym okresie ochraniacz krocza zmieniono na trójkątną poduszeczkę czerwoną lub niebieską obwiązaną dookoła tali z paskiem przebiegającym pomiędzy nogami.
Ochraniacz w formie poduszeczki został zaniechany po podróży pewnego boksera do Malezji, który zobaczył tam ochraniacz na krocze. Powrócił z pomysłem na nowy ochraniacz, ten pomysł był bardzo zbliżony do pierwszych stosowanych ochraniaczy z muszli i od tej pory zawodnicy Muay Thai zawsze ich używali.
Najbardziej radykalne zmiany w sporcie zaszły w 1930. Właśnie wtedy go ujednolicono, a do dzisiaj stosowane reguły i przepisy wprowadzono w życie. Owijanie rąk i przedramion linami zostało zabronione a w to miejsce zaczęto używać rękawic. Ta innowacja była powodowana również rosnącym sukcesem tajskich bokserów w międzynarodowym boksie.
W tym samym czasie, co rękawice wprowadzono także kategorie wagowe oparte na klasyfikacji międzynarodowego boksu. Te i inne ulepszenia - takie jak wprowadzenie pięciu rund - zasadniczo zmieniły techniki walki stosowane przez bokserów, przez co niektóre z nich zaniknęły.
Przed wprowadzeniem kategorii wagowych zawodnik musiał walczyć z każdym, kto się zgłosił do walki niezależnie od różnicy wzrostu czy wagi. Jakkolwiek wprowadzenie kategorii wagowej spowodowało, że zawodnicy byli stosownie dobrani i zamiast jednego mistrza wprowadzono tytuł mistrza dla każdej kategorii wagowej.
Większość zawodników Muay Thai należy do lżejszej kategorii wagowej. Siedemdziesiąt procent pośród wszystkich zawodników należy do kategorii muszej i koguciej. Walki kategorii średniej nie są często spotykane, a walki wagi ciężkiej są bardzo rzadkie.
Budowanie stadionów zamiast prowizorycznych ringów i dziedzińców odbywało się za panowania Rama VII przed Drugą Wojną Światową. W czasie wojny stopniowo to zaniknęło nie mniej jednak zaraz po wojnie wznowiło się ponownie - Muay Thai nie straciło swego zainteresowania. Bokserzy z różnych stron państwa kolejny raz podążyli do zdobycia sławy i fortuny w Bangkoku.
Sławę można było zdobyć na takich stadionach jak: Rajdamnern i Lumpinee. Następnie walki były emitowane w kolorze w telewizji. Tajski Kanał 7 rozpoczął emisję z walk w kolorze ponad 20 lat temu. Aktualnie wszystkie tajskie stacje telewizyjne emitują bezpłatnie dla milionów fanów Muay Thai w całej Tajlandii - cztery razy (wieczory) w tygodniu.
Sztuka walki pochodząca z pola bitewnego przerodziła się w popularny sport. Posiadający swoje przepisy, skodyfikowany i aktualnie składający się z pięciu trzyminutowych rund, pomiędzy każdą dwuminutowa przerwa na odzyskanie sił.
Starsi bokserzy, którzy walczyli jeszcze przed Drugą Wojną Światową żałują zmian wprowadzonych przez standaryzację sportu. Mówią oni, że trzyminutowe rundy i kategorie wagowe zmieniły ten sport nie jest on już taki, jakim oni go pamiętają.
Jeden z nich wspomina - Musieliśmy walczyć z wszystkimi zawodnikami, (niezależnie od ich rozmiarów), Musieliśmy znać wszystkie triki stosowane podczas walki. Używaliśmy uderzeń i technik, których aktualni zawodnicy nie są nawet uczeni. Nie mieliśmy przerw między rundami, walczyliśmy do momentu, aż któryś z nas upadł).
Mają oni rację. Muay Thai zmieniało się przez lata. Zmieniało się i rozwijało z techniki walki wojennej, opartej na tradycji walki przekazywanej z pokolenia na pokolenie na piękny sport.
Kolejnym bardzo ważnym krokiem w historii Muay Thai było pojawienie się formuły amatorskiej. W ten sposób tak piękny sport, pozwalający na tak szeroką gamę dozwolonych technik podczas walki stał się bardzo bezpieczny a co za tym idzie uprawiany na jeszcze większą skalę. Wprowadzono w tej formule obowiązkowe ochraniacze na głowę, klatkę piersiową, łokcie, krocze, golenie, szczęka i rękawice. International Federation of Muay Thai Amateur (IFMA) to organizacja skupiająca aktualnie ponad 120 państw z całego świata. Odbywają się cykliczne zawody: Mistrzostwa Świata, Puchar Świata, Mistrzostwa Europy oraz wiele różnych turniejów. Oczywiście tradycje zostały zachowane. Rytuał Wai Kru jest obowiązkowy przed każda walką, podczas której zawsze rozbrzmiewa tradycyjna tajska muzyka. Te wszystkie elementy sprawiają, że zawody Muay Thai to piękne i ekscytujące widowisko, które wprawia tłumnie zgromadzoną widownie w zachwyt.
Poczatki MUAY THAI (Boksu Tajlandzkiego) siegaja XIV wieku. Jak glosi legenda jeden z tajskich wojownikow zostal pochwycony przez Birmanczykow. Na oczach ich krola pokonal dwunastu wojownikow golymi rekoma, a w nagrode za ten wyczyn zostal uwolniony. W XVI wieku MUAY THAI bylo juz czescia treningu wojskowego, a w XVIII stuleciu stalo sie powszechnie praktykowanym sportem.
Za panowania Pra Chao Sua, zwanego Krolem Tygrysem, walki byly organizowane powszechnie w calym kraju. Krol osobiscie nagradzal lokalnych mistrzow bedac samemu doskonalym bokserem. W tamtych czasach do ochrony dloni uzywano konskiego wlosa, ktore potem zastapiono bawelna laczona klejem. Ochraniano rowniez genitalia. Nie istnialy jeszcze rundy, ani kategorie wagowe. Walczono glownie przy uzyciu technik noznych, kolanami i lokciami.
Na poczatku naszego stulecia MUAY THAI bylo nauczane w szkolach (wycofano je z programow szkolnych w 1921 roku). Od roku 1930 zaadaptowano niektore elementy regulaminu boksu angielskiego, a same walki przeniesiono na ring w systemie kilkurundowym. Byl to poczatek wspolczesnego MUAY THAI.
Obecnie w Tajlandii istnieja dwie federacje MUAY THAI. Pierwsza - LUMPINI STADION, podlega policji, a druga - RAJDANBEURN BOXING STADION dziala pod auspicjami wojska. LIMPINI STADION, otwarty codziennie, prowadzi walki w czwartki i w soboty, a RAJDAMNEURN BOXING STADION w pozostale dni tygodnia.
Na temat MUAY THAI istnieja dwie obiegowe opinie. Pierwsza mowi, ze w tym sporcie nie ma regul - tak sadza najczesciej zupelni laicy. Druga zas twierdzi, ze MUAY THAI, to odmiana kickboxingu, co jest nieporozumieniem, bo te dwa style roznia sie wlasciwie wszystkim, poczynajac od kroku, ktory jest twardszy i ustawieniem gardy, ktora jest bardziej frontalna. Thai Boxing jest duzo bardziej kompletny, bo oprocz uderzen piesciami i nogami mozna uderzac kolanami, lokciami , dokonywac rzutow i podciec. Bardzo charakterystyczne sa na przyklad techniki PAM, czyli wykonywane w zwarciu, podczas klinczu, kiedy zawodnicy probuja sie zdominowac i wyprowadzic skuteczne uderzenie kolanem. Przypominaja one troche zapasy.
MUAY THAI to sport honoru i wielkiej szlachetnosci, to rycerski sport dla odwaznych, ktorzy gotowi sa zaakceptowac dlugie godziny treningu, zeby dojsc do jak najwyzszego poziomu w sztuce. Malo jest tak skutecznych i spektakularnych dyscyplin, wymagajacych jednoczesnie tak intensywnego zaangazowania.
Zawodnicy walczacy ze soba darza sie najwyzszym szacunkiem. Jesli jeden z bokserow wyraznie dominuje i wie, ze walke ma juz wygrana, nie szuka destrukcji, nie usiluje zniszczyc przeciwnika, lecz zadowala sie zachowaniem przewagi. W Tajlandii kazda walke konczy okazanie pokonanemu przeciwnikowi szacunku dla jego odwagi.
W zyciu Tajlandczykow wielka role odgrywa wiara. Wiekszosc zawodnikow rozpoczynalo treningi jako dzieci w klasztorach buddyjskich, a niejednokrotnie bylo mnichami, jak na przyklad Krongsak, mistrz swiata, pogromca Roba Kamana, ktory byl mnichem od dziesiatego roku zycia. Gleboka wiara i MUAY THAI daje Tajom niesamowita odwage. Jest to dla nich sport narodowy i pasja, ktora wyznacza ich styl zycia. Tajlandzki bokser nie uzewnetrznia swych uczuc, nie wybucha, ani nie okazuje nerwow. Najwazniejsze dla niego nie jest wygrac lub przegrac, ale dac z siebie wszystko. Przegrana nie jest hanba, jesli walczyl z calego serca.
Przed rozpoczeciem zawodow stroz ringu modli sie i zapala kadzidelka, zeby odpedzic zle duchy i zapewnic ochrone walczacym. O to samo modla sie tez bokserzy przed walka. Po wejsciu na ring wykonuja tradycyjny taniec bedacy okazaniem szacunku nauczycielom, rodzicom i zgromadzonym widzom. Kazdy bokser klania sie najpierw swojemu nauczycielowy, a potem kleka w ringu twarza zwrocony w strone szkoly. Nastepnie zaslania sobie oczy rekawicami i odprawia krotka modlitwe, po czym zaczyna wykonywac taneczne ruchy charakterystyczne dla szkoly, z ktorej sie wywodzi - kazda szkola posiada swoj wlasny taniec. Jesli dwoch zawodnikow wykonaloby ten sam taniec, znaczyloby to, ze sa z tej samej szkoly i walka nie moglaby sie odbyc. Ram Muay to nie tylko tradycja. Jest to tez rodzaj psychologicznego przygotowania do walki. Po zakonczeniu tanca bokser idzie do swojego naroznika i schyla glowe przed trenerem, aby i on pomodlil sie o jego zwyciestwo. Po krotkiej modlitwie trener dmucha trzy razy w twarz bokserowi. Nazywa sie to oddechem Buddy. Walczy sie boso w rekawicach bokserskich, w krotkich spodenkach (szortach) i z golymi torsami. Dla mlodszych zawodnikow dopuszcza sie kaski i ochraniacze na nogi.
Na glowe wklada sie mong kong - opaske, ktora jest wlasnoscia klubu, z ktorego pochodzi bokser. Jest ona blogoslawiona przez buddyjskiego duchownego i stanowi wlasnosc nauczyciela. Ubiera sie ja tylko na oazje walki. Przypomina ona zawodnikowi, ze reprezentuje klub i wszystkich bokserow, ktorzy do niego naleza. Zdejmuje sie ja przed rozpoczeciem walki. Kruang rang (lub praciat) to opaski bawelniane wkladane na ramiona w celu zapewnienia szczescia. Walkom w Tajlandii towarzyszy specjalna, rytmiczna muzyka, ktora stymuluje zawodnikow do walki.
Treningi w Tajlandii zaczyna sie nawet w wieku pieciu lat. Zawodnicy i uczniowie spia, jedza i trenuja w swojej szkole. Dzien zaczyna sie miedzy piata, a szosta rano biegiem na dystansie okolo siedmiu kilometrow. Dzieci ida do szkoly, a starsi pracuja nad roznymi elementami walki do 10:30. Potem jest przerwa i posilek. Upal i duchota trwaja do poznego popoludnia, wiec druga czesc treningowa rozpoczyna sie miedzy szesnasta a dziewietnasta. Duza czesc szkolek bokserskich jest prowadzona przez mnichow buddyjskich, ktorzy przygarniaja dzieci z najubozszych rodzin i zajmuja sie ich nauka. Zapewniaja im wyzywienie i wszystkie podstawowe potrzeby. W zamian za to dzieci maja uczyc sie boksu. W samym rejonie Bangkoku istnieje ok. 500 klubow, z czego 20 jest b. dobrze wyposazonych.
W latach 1972-74 Tajowie stoczyli 55 walk z obcokrajowcami. Wynik: 51 zwyciestw, w tym 37 przez K.O. Wczesniej, bo w 1960 roku Kurosaki - mistrz Kyokushinkay Karate - przegral walke z Tajem w pierwszej rundzie! Po tej porazce postanowil wyjechac do Tajlandii, aby studiowac MUAY THAI. Po powrocie stworzyl w Japonii kickboxing. W latach 70. zawodnicy z roznych krajow probowali sil w MUAY THAI. W 1972 japonscy kichboxerzy walczyli z ekipa tajlandzka o tytuly mistrzow swiata. Tajowie wygrali wszystkie 6 walk, w tym 5 przez K.O., a jedna na punkty. W 1973 mistrzowie chinskiego Kung Fu przegrali z Tajlandczykami, po czym stwierdzili, ze przyczyna porazki byly walki prowadzone wedlug regul MUAY THAI i w rekawicach. W rewanzu pozwolono im walczyl wedlug ich regul i golymi dlonmi. Na oczach pietnastu tysiecy widzow w Lumpini wszystkich pieciu zostalo znokautowanych w pierwszych rundach. W 1978 pojechalo do Tajlandii pieciu Holendrow. Zaden z nich nie dotrwal do drugiej rundy.
W czym tkwi tajemnica boksu tajlandzkiego? Przede wszystkim Tajowie sa niezwykle wytrzymali na ciosy, a walecznosc jest czescia ich wychowania. Bardzo dobrze walcza w zwarciu, co czesto zaskakuje przeciwnikow. No i maja nieprawdopodobnie twarde i wytrzymale piszczele utwardzane przez lata treningow.
Niezależnie od zmian historycznych, Muay Thai nie straciło egzotycznego uroku i tajemniczości. Muay Thai było, jest i będzie sprawdzianem ducha walki. To sport wielkich charakterów.